Viêm nội mạc tử cung sau sinh là căn bệnh phụ khoa thường gặp. Nguyên nhân bởi sau sinh nở qua ngả âm đạo hoặc sinh mổ cơ thể phụ nữ chưa hồi phục, các tác nhân gây bệnh như nấm, virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể, sinh sôi và gây tổn thương lên mô niêm mạc.
Làm thế nào để phát hiện sớm viêm niêm mạc tử cung sau sinh? Điều trị bệnh như thế nào?… Bài viết dưới đây được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Thành Vinh, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội sẽ giúp chị em làm rõ vấn đề này.
Viêm nội mạc tử cung sau sinh là gì?
Viêm nội mạc tử cung sau sinh (Postpartum Endometritis) là bệnh lý phụ khoa liên quan đến tình trạng nhiễm trùng, thường gặp ở phụ nữ sau sinh nở. Nhiễm trùng có thể xảy ra ở đường sinh dục trên hoặc ở niêm mạc tử cung, khi lớp mô niêm mạc bao phủ mặt trong của tử cung bị viêm nhiễm, sưng tấy và lở loét. (1)
Bác sĩ Nguyễn Thành Vinh, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, tình trạng nhiễm trùng hậu sản này là do các tác nhân có hại như nấm, virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra. Các tác nhân này có thể đã ở bên trong cơ thể phụ nữ trước khi sinh, hoặc xâm nhập vào cơ thể trong quá trình sinh nở. Thông thường, vi khuẩn sẽ đi lên từ đường sinh dục dưới hoặc đường tiêu hóa, sau đó sẽ xâm nhập vào khoang nội mạc tử cung trong quá trình sinh nở và gây nhiễm trùng.
“Hầu hết các trường hợp viêm niêm mạc tử cung sau sinh có thể được phát hiện và chẩn đoán trong vòng 10 ngày sau sinh. Tuy nhiên, một số trường hợp muộn hơn có thể mất đến 6 tuần mới phát triển đầy đủ các triệu chứng. Đó là lý do vì sao các chuyên gia Sản Phụ khoa khuyến cáo phụ nữ cần quan tâm khám hậu sản để phát hiện sớm những bất thường, có hướng can thiệp xử trí kịp thời và hiệu quả”, bác sĩ Thành Vinh cho biết thêm.
Nguyên nhân gây viêm nội mạc tử cung sau khi sinh con
Sau sinh là thời điểm nhạy cảm nhất bởi cơ thể phụ nữ chưa hồi phục hoàn toàn, do đó đây là khoảng thời gian thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh phát triển và xâm nhập vào lớp niêm mạc trong tử cung. (2)
Bác sĩ Thành Vinh chia sẻ một số nhóm nguyên nhân chính gây viêm nội mạc tử cung nói chung, bao gồm:
- Nhóm thứ nhất, sau sinh nở người phụ nữ phải chịu tổn thương nặng nề ở cơ quan sinh dục, nhất là trường hợp sinh ngả âm đạo khiến tầng sinh môn bị tác động chưa thể phục hồi ngay. Chính thời điểm này, các tác nhân gây bệnh dễ dàng tấn công, phát triển và gây tổn thương ở mô niêm mạc tử cung.
- Nhóm thứ hai, sức đề kháng của phụ nữ sụt giảm nhiều sau khi trải qua cuộc sinh, đồng thời cơ thể không tiết ra được lợi khuẩn bảo vệ cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh, tăng nguy cơ bị nhiễm trùng.
- Nhóm thứ ba, sau khi sinh âm đạo phụ nữ tiết dịch nhiều hơn bình thường. Chính môi trường âm đạo luôn trong trạng thái ẩm ướt là môi trường lý tưởng cho tác nhân gây nhiễm trùng phát triển.
- Nhóm thứ tư, quan hệ tình dục quá sớm sau khi sinh theo khuyến cáo là một trong những nguyên nhân gây viêm nội mạc tử cung. Lý do là vào những ngày đầu sau sinh con, cổ tử cung vẫn còn mở, kết hợp với vết thương tầng sinh môn chưa lành hẳn có thể gây nên tình trạng viêm nhiễm. Đó cũng là lý do các chuyên gia Sản Phụ khoa khuyến cáo phụ nữ cần kiêng quan hệ tình dục sau sinh tối thiểu 6 tuần để đảm bảo an toàn, tránh nhiễm trùng hậu sản.
- Nhóm thứ năm, việc không giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ trong thời gian hành kinh hoặc sau quan hệ tình dục cũng có thể gây nên tình trạng viêm nhiễm, thúc đầy các tác nhân gây bệnh sinh sôi và phát triển mạnh mẽ trong cơ quan sinh dục. Ngoài ra, việc thụt rửa vùng kín quá sâu hoặc dùng dung dịch vệ sinh phụ nữ có nồng độ pH quá mức khuyến cáo cũng có thể gây viêm nhiễm.
Ai dễ bị viêm nội mạc tử cung sau sinh?
Thống kê cho thấy, khoảng 5-7% trong tổng số phụ nữ mang thai bị nhiễm trùng hậu sản, tức là nhiễm trùng sau khi sinh con. Bất kỳ phụ nữ nào bị nhiễm trùng hậu sản đều có thể phát triển thành viêm nội mạc tử cung, tuy nhiên nguy cơ mắc bệnh ở phụ nữ sinh mổ sẽ cao gấp 5-10 lần so với phụ nữ sinh ngả âm đạo. (3)
Theo nghiên cứu, chỉ có khoảng 1-3% phụ nữ sinh ngả âm đạo bị viêm nội mạc tử cung sau sinh, trong khi tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ sinh mổ lấy thai là 27%. Có thể thấy, việc mổ lấy thai là yếu tố rủi ro chính cho tình trạng nhiễm trùng này.
Ngoài yếu tố can thiệp mổ lấy thai, các yếu tố nguy cơ khác góp phần làm tăng nguy cơ bị viêm niêm mạc tử cung sau sinh gồm:
- Chuyển dạ kéo dài, đặc biệt là vỡ nước ối một thời gian dài trước khi em bé được sinh ra;
- Chất lỏng xung quanh em bé (nước ối) dính phân su của em bé;
- Không loại bỏ hoàn toàn nhau thai còn sót lại;
- Thăm khám nội khoa nhiều lần khi chuyển dạ;
- Tiền sử viêm nhiễm vùng chậu ở mẹ như viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm liên cầu nhóm B, HIV…;
- Mẹ bầu bị béo phì hoặc thừa cân;
- Mẹ bầu có bệnh đái tháo đường hoặc thiếu máu;
- Sinh nở trong điều kiện không được đảm bảo.
Triệu chứng viêm niêm mạc tử cung sau sinh thường gặp
Bác sĩ Thành Vinh cho biết, triệu chứng thường gặp nhất của viêm nội mạc tử cung sau sinh là sốt liên tục trong vòng 72 giờ sau sinh. Các triệu chứng khác gồm: (4)
- Đau ở vùng bụng dưới;
- Cảm thấy không khỏe, người ớn lạnh;
- Âm đạo tăng tiết dịch và có mùi hôi;
- Tăng chảy máu từ âm đạo: Bình thường sau khi sinh phụ nữ sẽ chảy một ít máu từ âm đạo, hiện tượng này giảm dần và tối đa trong 6 tuần. Nếu nhận thấy hiện tượng chảy máu nhiều hơn hoặc xuất hiện cục máu đông bất thường, chị em cần thăm khám sớm;
- Đau khi tiểu tiện;
- Đau khi quan hệ tình dục.
“Sớm phát hiện những bất thường để điều trị kịp thời là cách phòng ngừa được những biến chứng đáng tiếc. Nhiều trường hợp chị em chủ quan không thăm khám khiến bệnh chuyển nặng, khó điều trị. Do đó, chị em cần chủ động thăm khám hậu sản hoặc thăm khám khi có triệu chứng bất thường để có hướng can thiệp kịp thời”, bác sĩ Thành Vinh nhấn mạnh.
Biến chứng nguy hiểm của viêm nội mạc tử cung sau sinh
Viêm nội mạc tử cung sau sinh nếu được phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác có thể được điều trị hiệu quả, không ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Ngược lại, nếu phát hiện muộn có thể khiến bệnh tình tiến triển nặng, khó điều trị, gây nhiều hệ lụy đến sức khỏe. Cụ thể là:
- Ảnh hưởng đến chất lượng sống: Bệnh có thể gây những cơn đau kéo dài khiến cuộc sống phụ nữ bị ảnh hưởng, làm chậm quá trình hồi phục sau sinh và ảnh hưởng đến việc chăm sóc con nhỏ.
- Nguy cơ vô sinh thứ phát: Viêm nội mạc tử cung kéo dài có thể tác động đến việc tiết hormone kích thích rụng trứng, đồng thời khiến dính buồng tử cung gây cản trở quá trình thụ thai, khiến phụ nữ khó mang thai ở những lần kế tiếp, tăng nguy cơ vô sinh.
- Nguy cơ bị ung thư: Tình trạng viêm nhiễm kéo dài không được kéo dài có thể lây lan diện rộng khiến cấu trúc nguyên thủy của nội mạc tử cung bị phá hủy, dẫn đến hoại tử, tăng nguy cơ bị ung thư nội mạc tử cung và ung thư tử cung.
- Nguy hiểm đến tính mạng: Trường hợp xấu nhất, viêm nội mạc tử cung ở phụ nữ sau sinh tiến triển nặng nề gây nhiễm trùng huyết – một bệnh nhiễm trùng trong máu có nguy cơ gây tử vong.
Chẩn đoán viêm nội mạc tử cung ở phụ nữ sau sinh
Khi có các triệu chứng bất thường kể trên, chị em cần đến bệnh viện để được chuyên gia Sản Phụ khoa thăm khám, chẩn đoán và điều trị viêm nội mạc tử cung.
Sau khi thăm hỏi các triệu chứng, khai thác tiền sử và bệnh sử hiện tại, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số kiểm tra cần thiết như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm hoặc sinh thiết mô niêm mạc để xác định chính xác vùng viêm nhiễm cũng như nguyên nhân gây bệnh, từ đó tư vấn và chỉ định phác đồ điều trị hiệu quả.
Điều trị viêm nội mạc tử cung sau sinh như thế nào?
Bác sĩ Thành Vinh cho biết, phác đồ điều trị viêm nội mạc tử cung sau sinh được cá thể hóa dựa trên tình trạng bệnh lý, mức độ triệu chứng và thể trạng của bệnh nhân.
Hầu hết các trường hợp viêm nhiễm được chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh, có thể là thuốc uống, thuốc tiêm tĩnh mạch hoặc thuốc đặt âm đạo. Trong quá trình sử dụng kháng sinh, bệnh nhân không nên cho con bú vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
Trong trường hợp việc điều trị bằng kháng sinh không mang lại hiệu quả hoặc tình trạng viêm nhiễm phát triển nặng nề, có nguy cơ biến chứng nguy hiểm, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa bằng phương pháp nạo buồng tử cung.
Phương pháp này sẽ giúp loại bỏ lớp mô niêm mạc bị viêm nhiễm, giúp cơ thể tái tạo lại lớp niêm mạc mới khỏe mạnh. Tuy nhiên, phương pháp này có hạn chế là nguy cơ gây vô sinh thứ phát ở phụ nữ, do đó chỉ được khuyến cáo thực hiện ở phụ nữ đã có đủ số con mong muốn, không còn nhu cầu mang thai và sinh con.
Phòng ngừa viêm nội mạc tử cung sau sinh bằng cách nào?
Mặc dù viêm nội mạc tử cung là căn bệnh thường gặp sau sinh nở, tuy nhiên chị em có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh bằng cách:
- Lựa chọn trung tâm Sản Phụ khoa có đội ngũ chuyên gia giỏi, tay nghề cao, sử dụng hệ thống máy móc và dụng cụ tiệt trùng đảm bảo quá trình sinh nở và các thủ thuật phụ khoa được an toàn.
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, không để môi trường âm đạo ẩm ướt tạo điều kiện cho tác nhân gây bệnh sinh sôi.
- Không thụt rửa sâu âm đạo, tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn dung dịch vệ sinh phụ nữ có nồng độ pH phù hợp.
- Quan hệ tình dục an toàn và lành mạnh, tuân thủ khuyến cáo không quan hệ quá sớm sau sinh.
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, nghỉ ngơi hợp lý, thể dục đều đặn đảm bảo cơ thể có sức đề kháng tốt.
- Thăm khám hậu sản và thăm khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi, tay nghề cao, sở hữu hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại, áp dụng phác đồ hiện đại trong điều trị bệnh lý phụ khoa từ đơn giản đến phức tạp… đồng hành cùng “một nửa thế giới” trong chăm sóc sức khỏe và bảo vệ thiên chức làm mẹ.
Để đặt lịch hẹn tư vấn và thăm khám với các chuyên gia Sản khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
Viêm nội mạc tử cung sau sinh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, chị em nên thăm khám ngay khi có những triệu chứng bất thường ở thời kỳ hậu sản để nhận được tư vấn của chuyên gia, hạn chế tình huống đáng tiếc!
